Historiek

 

Van speleologen en archeologen...

Onze vzw werd in 1963 door amateurs opgericht als Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek en was de eerste jaren gewijd aan speleologie in Frankrijk en aan archeologie met onder meer projecten  in Grobbendonk, Poederlee, en Zichem (de middeleeuwse Maagdentoren) waarover gepubliceerd werd in het bulletin Hades. Het zienderogen verdwijnen van het huizenbestand van de oude Antwerpse stadskern ten gevolge van het niets ontziende saneringsbeleid van de jaren 1960 gaf de AVBG in de jaren 1970 een fundamentele wending stadswaarts. Haar aandacht voor de stad als archeologisch onderzoeksterrein bleef evenwel niet beperkt tot het bodemarchief. Vooral onder de nieuwe voorzitter Peter Van der Wee (°1938 - †1999) richtte de activiteit zich vanaf 1977 meteen tot bouwhistorisch onderzoek in brede zin. Bovendien nam de werkgroep een geëngageerd standpunt in over monumentenzorg en restauratie, ondernam publieksgerichte acties en publiceerde polemische stukken, waarmee ze regelmatig de pers haalde.

... tot pioniers in de bouwarcheologie ...

Al vlug profileerde de AVBG zich als pionier in de bouwarcheologie die bij het onderzoek geen onderscheid maakt tussen ondergrond en bovengrond, tussen archivalia en terrein, tussen typologie, constructie en afwerking. In principe is elk pand interessant, ongeacht de periode of sociale laag waartoe het hoort, en blijft het gebouw, complex of bouwblok als geheel belangrijk, over zijn volledige evolutie. Nog vóór deze werkwijze elders ingeburgerd raakte, combineerde de AVBG tal van historisch-wetenschappelijke disciplines en beoogde ze een samenwerking tussen amateurs en professionelen, waardoor gebouw en ondergrond op ondogmatische wijze en met een ander oog bekeken konden worden.

... en pleitbezorgers voor  het Antwerpse geïntegreerde huizenonderzoek

Tot het begin van de jaren 1990 was de vereniging nog zeer actief op het gebied van bodemonderzoek, met spraakmakende projecten als de ontgraving van de 14de-eeuwse kademuur van de Burchtgracht (1989) en het skeletrijke kloosterpand van de Sint-Pauluskerk (1990-1991). Na een wat minder actieve periode kwam de AVBG vanaf 1997 terug op kruissnelheid en  concentreerde zij zich definitief op het huizenonderzoek; de interdisciplinaire studie van (woon)huizen, die zich tot doel stelt de geschiedenis van een perceel of een geheel van percelen (en de gebruikers daarvan) te construeren, en die zich daarvoor beroept op de materiële resten, iconografisch materiaal, en geschreven documenten. Thans dienen als voornaamste onderzoeksobject van de AVBG panden vóór, tijdens of na hun afbraak, of voorafgaand aan hun restauratie of verbouwing. 

Bij uitgebreide  casestudies zijn de panden tijdens het onderzoek bezoekbaar voor de leden en zelfs voor een ruimer publiek. Heel vaak echter, is enkel nooddocumentatie mogelijk, waarna de losse waarnemingen verwerkt worden in diverse thematische bijdragen.

De AVBG vroeg als eerste in Antwerpen aandacht voor onbestudeerde aspecten van het bouwen, van spijkertypologie tot bouwblokanalyse, van sanitaire functies tot plafondbehang, maar evengoed toont ze interesse voor recentere architectuur, stadsaanleg en bouwmentaliteit, architecten, monumentenzorg en restauratie. Met de recente naamsverandering in Antwerpse Vereniging voor Bouwhistorie en Geschiedenis beklemtoont de AVBG ook het belang dat zij stelt in de integratie van historisch en bouwhistorisch onderzoek.

 

 

Over AVBG > Historiek / Bestuur

  Website beheerd door QuickerSite